Uitgaan & Cultuur
Reis tussen oost en west in Jaarboek Twente 2023
Stadsrechten Oldenzaal minder oud dan gedacht
OLDENZAAL - In het gemeentehuis van Oldenzaal is vrijdag 28 oktober de 62ste jaargang van het Jaarboek Twente en de 144ste van de Twentse Almanak ten doop gehouden. Uitgeverij Twentse Media (UTM) had voor deze locatie gekozen, omdat burgemeester Patrick Welman bij de vorige presentatie in Borne had aangegeven dat hij de genoten gastvrijheid bij zijn collega burgemeester Jan Pierik en de uitgeverij graag wilde waarderen door in 2022 gastheer te zijn. Die belofte heeft hij gehouden. Hij zei bijzonder trots te zijn dat hij de deelnemers in de oudste stad van Twente mocht verwelkomen. Dat het deze maand 425 jaar geleden is dat Prins Maurits de stad op de Spanjaarden veroverde, is louter toeval.
Twentenaren zijn van oudsher nogal honkvast, maar in het Jaarboek Twente 2023, dat vanaf deze week in de boekhandel ligt, wordt duidelijk gemaakt dat Oost - West niet altijd Thuis Best is. Onder het thema Twente tussen oost en west worden voorbeelden besproken van Twentenaren die het elders zoals in Amerika, Indonesië of Amsterdam ook prima naar hun zin hadden. Dat wil niet zeggen dat het in de nieuwste uitgave van het jaarboek alleen maar om dit thema draait. Ook nu weer wordt de lezer geconfronteerd met een gevarieerd aanbod.
Zo wordt uitvoerig stil gestaan bij de stedelijke ontwikkeling en het Stadsrecht van Oldenzaal. Aangenomen wordt dat de stadsrechten van 1294 dateren, maar in het betreffende hoofdstuk wordt aangetoond dat het op die datum om het Wigboldrecht gaat en dat de stadsrechten tussen die datum en 1333 verkregen moeten zijn, hoewel daar geen schriftelijk bewijs voor bestaat. Die duidelijkheid bestaat er wel met betrekking tot de geschiedenis van het postkantoor in Oldenzaal die terug gaat tot het eerste postkantoor dat in 1874 in gebruik werd genomen zoals in het hoofdstuk over ‘tante Pos’ in Twente wordt beschreven.
Een meer dan lezenswaardig hoofdstuk wordt gewijd aan de vraag waar het naartoe moet met het Twentse boerenland. Voormalig rentmeester Albert Schimmelpenninck van Huize Twickel laat op begrijpelijke wijze zien hoe de huidige problematiek in de agrarische sector zich heeft ontwikkeld. De schaalvergroting, de intensieve veehouderij en de stikstofcrisis passeren de revue. Terug naar de balans tussen veestapel en beschikbare grond luidt zijn advies. De rentmeester bedient zich niet van kretologie, maar baseert zich op feiten.
Uiteraard komen de veel besproken bodemvondsten bij Hezingen aan bod en wordt het vermoeden geuit dat hier offers aan goden werden gebracht. In de gelijktijdig verschijnende Twentse Almanak suggereert historicus Dick Schluter daarentegen dat het om zogenaamde vertrekoffers gaat.
In het verlengde van deze verhalen is er aandacht voor de grenspalen die op verschillende plaatsen in het Twentse landschap opduiken. In een aantal gevallen gaat daar een hele historie achter schuil.
Andere zaken die aan de orde komen wijzen bijvoorbeeld op het feit dat Twente toch niet helemaal vrij is van een slavernijverleden. Verder blijkt er een duizenden jaren oude band te bestaan tussen de steppen in Oekraïne en Twente en blijken Jopie (Johan Cruijff) en Fanny (Fanny Blankers Koen) iets met Twente te hebben. Op een overzichtelijke manier wordt verder de geschiedenis van de post in Twente uit de doeken gedaan.
Gewoontegetrouw is in het 164 pagina’s tellende jaarboek, dat voor de 62ste keer verschijnt, een lijst opgenomen met informatie over de cultuur historische verenigingen en instellingen die in Twente actief zijn.
Het boek is vanaf 28 oktober in de boekhandel beschikbaar evenals de Twentse Almanak die gelijktijdig is verschenen.
Peter van der Molen
